Učešće stanovništva sa visokim obrazovanjem značajno varira širom Evrope, prema dostupnim podacima.
Prosječno, skoro jedna trećina osoba starosti od 25 do 74 godine u Evropskoj uniji ima visoko obrazovanje, uključujući javne i privatne univerzitete, koledže, tehničke obrazovne institute i stručne škole. Nivo obrazovanja takođe varira u zavisnosti od starosti i pola.
Evropska agencija za statistiku Eurostat svoje istraživanje zasniva na Međunarodnoj standardnoj klasifikaciji obrazovanja (ISCED) i obuhvata nivoe:
– Nizak: predškolsko, osnovno i niže srednje obrazovanje (nivoi ISCED 0-2);
– Srednji: više srednje i postsekundarno, ali ne i tercijarno obrazovanje (nivoi ISCED 3 i 4);
– Visok: tercijarno obrazovanje (nivoi ISCED 5-8), koje obuhvata javne i privatne univerzitete, koledže, tehničke obrazovne institute i stručne škole.
U 2022. godini, 31,8% osoba starosti od 25 do 74 godine u EU imalo je visoko obrazovanje, sa rasponom od 17,4% u Rumuniji do 49,8% u Irskoj. Procenat diplomaca visokog obrazovanja bio je veći od prosjeka EU u nordijskim i baltičkim zemljama. Švedska i Norveška su se rangirale na trećem i četvrtom mjestu sa preko 45% diplomaca tercijarnog obrazovanja.
U Letoniji, 44% populacije je imalo visoko obrazovanje. Ostale nordijske i baltičke zemlje takođe su imale veći udio diplomaca tercijarnog obrazovanja u odnosu na prosječan nivo u EU.
U Velikoj Britaniji, 43,5% stanovništva starosti od 25 do 74 godine imalo je visoko obrazovanje, što je više od četiri najveće zemlje EU. Francuska (38,2%) je imala najveći procenat među njima, a zatim Španija (38%).
Nakon Rumunije, Italija je imala najniže učešće diplomaca tercijarnog obrazovanja, sa 18,5%. Ova cifra je takođe neznatno ispod prosjeka EU u Nemačkoj (31,5%).
U četiri zemlje EU udio stanovništva sa nižim obrazovanjem bio je iznad 40%.
Procenat stanovništva sa visokim obrazovanjem bio je značajno niži u zemljama kandidatima za članstvo u EU.
Turska je imala najveći broj stanovništva sa niskim obrazovanjem, gde je čak dvije trećine (61,8%) imalo obrazovanje ispod nivoa srednje škole.
Ova cifra je takođe bila ispod 40% u četiri zemlje EU, a to su Portugal, Italija, Malta i Španija.
Analizom detalja srednjeg obrazovanja koje uključuje opšte i stručno usmjerenje, uočava se da je u nekoliko zemalja udio stručnog obrazovanja značajno visok.
Procenat ljudi sa stručnim usmjerenjem na srednjem nivou obrazovanja bio je iznad 45% u devet zemalja EU, uključujući Češku (63,9%), Poljsku (52,2%) i Nemačku (47,4%).
U Crnoj Gori, udio stanovništva sa visokim obrazovanjem u ovoj kategoriji je 24,6% (podaci iz 2020.).
Mlađa populacija postiže viši nivo obrazovanja
Učešće diplomaca tercijarnog obrazovanja značajno raste među mlađim stanovništvom širom Evrope.
Ovo ukazuje na to kako su zemlje napredovale u poslednjim decenijama. Stoga se nivo obrazovanja stanovništva starosti od 25 do 34 godine uglavnom analizira od strane međunarodnih institucija.
Više od dvije petine stanovništva EU ima tercijarno obrazovanje.
Prema podacima iz 2022. godine, 42% stanovništva EU starosti od 25 do 34 godine imalo je visoko obrazovanje, sa rasponom od 24,7% u Rumuniji do 62,3% u Irskoj. U Crnoj Gori taj nivo dostiže 40,4% (podaci iz 2020.)
Za razliku od populacije starosti od 25 do 74 godine, nordijske zemlje Finska i Island imaju niži udio tercijarnog obrazovanja u poređenju sa prosjekom EU.
Ova cifra je iznad 50% u jednoj trećini zemalja EU. Deset zemalja EU takođe zaostaje za ciljem od 45% koji je postavljen za 2030. godinu. U 35 evropskih zemalja gdje su dostupni podaci, žene starosti od 25 do 34 godine imaju veći procenat tercijarnog obrazovanja u odnosu na muškarce.
Prosječno gledano, udio žena sa tercijarnim obrazovanjem bio je 47,6%, dok je za muškarce bio 36,5%. Osim Finske, razlika među polovima bila je značajno veća u nordijskim i baltičkim zemljama, u korist žena. Island (25,4 procentna poena), Slovenija (23,8 pp) i Slovačka (22,8 pp) bilježe najveću razliku.
Turska (1,3 pp), Švajcarska (3,6 pp) i Nemačka (4,6 pp) imaju najmanju razliku, što pokazuje da je procenat žena i muškaraca sa visokim obrazovanjem vrlo sličan.
U Crnoj Gori, učešće žena sa tercijarnim obrazovanjem je 45%, naspram 39% za muškarce, što spada u srednje kategorisane evropske vrijednosti.
Odrasli u obrazovanju
U EU se udio osoba starosti od 25 do 74 godine sa tercijarnim obrazovanjem stalno razvija. Povećao se sa 19,1% u 2004. godini na 31,8% u 2022. godini.
Cjeloživotno učenje takođe ima veliki značaj jer se javlja potreba da aspiranti za zaposlenje ažuriraju svoje veštine. Ovo se naziva obrazovanje odraslih i odnosi se na učešće te populacije u učenju i obuci.
Prema Eurostatu, to obuhvata sve namjenske aktivnosti učenja, bilo da je formalno, neformalno ili informalno.
Cilj je unaprijediti znanje, vještine i kompetencije učesnika. Obrazovanje odraslih je važan aspekt kada se radi o digitalizaciji i automatizaciji na tržištu rada. Tokom 2022. godine, udio osoba starosti od 25 do 64 godine u EU koje su učestvovale u obrazovanju ili obuci u prethodne 4 nedelje iznosio je 11,9%, sa rasponom od 1,7% u Bugarskoj do 36,2% u Švedskoj.
Dok je procenat obrazovanja odraslih bio visok u nordijskim zemljama, balkanske zemlje imaju značajno niže udjele u poređenju sa prosjekom EU.
Kada je riječ o Crnoj Gori, u ovoj kategoriji smo pri samom dnu evropske ljestvice (podaci iz 2020.) sa svega 2,7%, ostavljajući iza sebe samo Sjevernu Makedoniju (2,6%) i Bugarsku (1,7%).
Naslovna fotografija: Vasily Koloda, Unsplash
.fb-background-color {
background: #ffffff !important;
}
.fb_iframe_widget_fluid_desktop iframe {
width: 100% !important;
}
Izvor: Javno.ba
